Öğretmen performans değerlendirmesinin usul ve esasları; 17.05.2015 tarihli ve 29329 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde belirtilmiştir.

Yönetmeliğin onuncu bölümünün ortak hükümler başlığının 54. Maddesinde “…adaylık sürecini tamamlamış olan öğretmenlerin başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek üzere her ders yılı sonunda, görev yaptığı eğitim kurumunun müdürü tarafından değerlendirmesi yapılır.” denilmektedir. Yönetmeliğin eklerinde ise öğretmenlerimizin görev yaptıkları kurum ile branşlarına göre form ç, form d ve form e ‘de belirtilen 10 mesleki ölçüt ve her bir ölçüte 5 gösterge olmak üzere toplamda 50 gösterge üzerinden performans değerlendirilmesi yapılacaktır.

Bakanlığın ücret karşılığında çalıştırdığı öğretmenlerin başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek ve öğretmenlerin yeterliliklerini bilmek istemesi gayet normaldir. Bazılarının sadece muhalefet olsun tavrıyla bakanlık üzerinde olumsuz bir algı operasyonu yapması, öğretmenlerimizde korku algısı oluşturarak süreci işlemez hale getirme çabaları fuzulidir. Çünkü performans değerlendirmesi iyi ile kötüyü ayırıp, kötüyü ayıklama işi değildir. Aksine öğretmenlerimizin mesleki ölçütlerini belirleyerek özellikle yetersiz olan mesleki ölçütleri geliştirmeyi hedeflemektedir.

Öncelikle okul müdürlerimiz mesleki ölçütler bağlamında yetersizlikleri tespit etme, tespit edilen ölçüte ilişkin öğretmenlerimizle bir araya gelip bu hususu istişare edecek sonra da hedef koyacak ve süreci ilgili öğretmenle birlikte yönetecektir.

Bir madde üzerinden örnekleme yaparsak; form ç’ nin 10. göstergesinde “öğrenme ortamlarında öğrenmeyi destekleyen öğretim teknolojileri ve materyalleri kullanır” denilmektedir. Öğretmenimiz bu ölçütte belirtilen işleri yapmıyorsa okul müdürü öğrenmede görsel ve işitsel materyallerin etkisini öğretmenine anlatacak. Sonra öğretmenimize şunu söyleyecek: Her sınıfımızda etkileşimli tahtalar mevcut. Bakanlık her bir etkileşimli tahta için ortalama 7-8 bin lira masraf etmiş. İnternet mevcut. EBA modülünü işlevsel hale getirmiş. İçerisinde bi dünya dolusu görsel ve işitsel materyal var. Bunları derslerde öğrenmeyi destekleyici unsurlar olarak kullanın. Eğer öğretmenimiz teknolojiyi kullanmayı bilmiyorsa uzaktan eğitim yoluyla Bakanlık sürekli hizmetiçi eğitim faaliyeti düzenliyor bunlara katılarak kendini geliştirebilir derslerinizde bu teknolojiyi kullanabilirsiniz.

İşin özü de, maksadı da bundan ibaret.

Başarılı, verimli ve gayretli bir öğretmenle kimsenin bir hesabı yok. Kaldı ki yönetmelikte performans değerlendirmesinde yetersiz olan öğretmene cezai işlem yapılacak gibi bir ifade de bulunmuyor.

Performans değerlendirme ölü doğdu gibi süreci anlamadan yapılan tespitler de yok hükmünde. Çünkü bakanlık süreci okul müdürlerine tanıtmak için öncelikle “Performans Değerlendirme Eğitici Eğitimi Kursu” adı altında hizmetiçi eğitim faaliyetleri düzenleyerek her ilden seçilen okul müdürlerine süreci tanıtan faaliyetler düzenliyor. Bu kurslarda eğitim alan müdürler kendi çalıştıkları illerde “Performans Değerlendirme Semineri” ne eğitim görevlisi olarak görevlendirilerek süreci okul müdürlerine tanıtıyorlar. Okul müdürlerinin eğitimleri de bu bağlamda 25 Mayıs 2016 tarihi itibariyle tamamlanmış durumda. Kısacası sürecin nasıl işleyeceği konusunda tüm okul müdürleri 2 gün süren 16 saatlik bir eğitime tabi tutuldular.

Sürece ilişkin okul müdürlerinin dört yıllık görev süreleri dolduğundan öğretmenlerin performans değerlendirmeleri yapılamayacak gibi bir ifade de bilinçlidir. Süreci itibarsızlaştırmaya yöneliktir. Çünkü sistem 16 Haziran 2016 tarihi itibariyle faal duruma getirilmiştir. Görev süresi dolan okul müdürleri bu değerlendirmeleri yapabilirler.

Performans değerlendirme de sendika, siyasi görüş vs gibi etkenler yüzünden objektif değerlendirmeler yapılamayacak eleştirisi de anlamsızdır. Çünkü değerlendirmeler sadece okul müdürün bildiği bir sır değildir. Öğretmenlerimiz de kendileriyle alakalı olarak yapılan performans değerlendirmelerini görebileceklerdir.

Ayrıca okul müdürlerinin katıldıkları; Performans Değerlendirme Semineri’nde performans değerlendirme sürecinde yapılması mümkün olacak hatalar konularına değinilmiştir. Okul müdürlerine objektif, şeffaf ve geçerli bir performans değerlendirilmesinin nasıl yapılacağı bu seminerlerde anlatılmıştır.

Son söz olarak performans değerlendirme esas ve usul olarak öğretmenlerimizin mesleki ölçütlerini geliştirmeye yönelik bir süreçtir. Öğretmen yeterliliklerini artırmak suretiyle eğitim kalitemizin artırılmasına yönelik bir adımdır. İnşallah amacı dışında kullanılıp da işlevsiz hale getirilmez. İşte bu noktada okul müdürlerinin yeterlilikleri ön plana çıkmaktadır ki, büyük bir olasılıkla süreci bekleyen en büyük tehlikede budur.

Okul müdürlerimiz şunu iyi bilmelidir ki; performans değerlendirmesi müdürlerin öğretmenler hakkındaki kişisel mütalaalarını belirlemek için geliştirilmiş bir süreç değildir. Bu süreç öğretmenlerin yaptıkları işin değerlendirilmesine yöneliktir. Okul müdürlerimiz, öğretmenlerin performans değerlendirmesini yaparken şu sözleri de görebilecekleri bir yere yerleştirirlerse bu süreçte kendilerine çok yardımı olacağı kanısındayım. Bir kişiyi sevmekte ve nefret etmekte aşırı olmayın. Çünkü sevdiklerinizin kötü yönlerini, nefret ettiklerinizin de iyi yönlerini göremeyebilirsiniz.

Ahmet Turan Ulutaş