MEB'den Adaylık Eğitimi Yazısı (1 Nisan 2021)

Genel Müdür Bakan a. Ömer İNAN imzalı resmi yazıda ''Bakanlığımızda göreve başlayan aday memurların temel ve hazırlayıcı eğitimlerinin, sınavları yüz yüze yapılmak kaydıyla uzaktan eğitim yöntemleriyle yapılabileceğine ilişkin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'ndan alınan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünün 16.03.2021 tarihli ve E-51987087-045.01-231503 sayılı yazısı Ek'te yer almaktadır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından E-51987087-045.01-231503 sayılı 16 Mart 2021 tarihli Adaylık eğitimi konulu resmi yazı yayınlandı.

Genel Müdür Bakan a. Nurcan ÖNDER imzalı resmi yazıda ''Bakanlığınız bünyesinde göreve başlayan aday memurlar için temel eğitim ve hazırlayıcı eğitim programlarının düzenlenmesi  gerektiği,  COVİD-19  tedbirleri  kapsamında  eğitimlerin gerçekleştirilemediğinden  bahisle,  söz  konusu  eğitimlerin  çevrimiçi  uzaktan  eğitim  yöntemiyle gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği hususundaki 19.01.2021 tarihli ve E.30736300-774.01.06-19373453 sayılı yazınız ve eki incelenmiştir.

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 54'üncü maddesinde, "Aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz." hükmüne yer verilmiş; söz konusu Kanunun 55'inci maddesinde, "Aday olarak atanan memurların  önce bütün memurların ortak vasıfları ile ilgili temel eğitime, bilahare sınıfları ile ilgili hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulmaları ve Devlet memuru olarak atanabilmeleri için başarılı olmaları şarttır. Temel eğitim ile hazırlayıcı eğitim aynı kurumda yapılır." hükmü düzenlenmiş; anılan Kanunun 56'ncı maddesinde, adaylık süresi içinde temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinde başarısız olanların ilişiklerinin kesileceği hükme bağlanmış olup, adı geçen Kanunun 58'inci maddesinde ise, "Adaylık devresi içinde eğitimde başarılı olan adaylar disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile onay tarihinden geçerli olmak üzere asli memurluğa atanırlar. Asli memurluğa geçme tarihi adaylık süresinin sonunu  geçemez."  hükmü getirilmiştir.

Diğer taraftan, 21.02.1983 tarihli ve 83/6061 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilerek 27/06/1983 tarihli ve 18090 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik"in 4'üncü maddesinin (a) bendinde, temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve stajın birbirini takip eden sıra içinde devam edeceği; (b) bendinde, temel eğitimin hedefinin, aday memurlara Devlet  memurlarının  ortak  vasıfları ile ilgili bilinmesi gereken asgari bilgileri vermek olduğu ve bu eğitimin süresinin on günden az, iki aydan çok olamayacağı; (c) bendinde, hazırlayıcı eğitimin hedefinin, aday memurların işgal ettikleri kadro ve görevleri dikkate alınarak, bu görevlerin yürütülmesi için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak ve görevlerine intibakını sağlamak olduğu ve bu eğitimin süresinin bir aydan  az, üç aydan çok olamayacağı; (d) bendinde ise, stajın hedefinin, aday memurlara hazırlayıcı eğitim döneminde verilen teorik bilgileri ve işgal ettikleri kadro ve görevleri ile ilgili diğer bilgi ve işlemleri ve kazandırılan becerileri uygulamak suretiyle tecrübe kazandırmak olduğu ve staj devresinin iki aydan az olmayacak şekilde adaylık süresi içinde tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı  Genel  Yönetmeliğin  5'inci  maddesinde,  temel  eğitim,  hazırlayıcı  eğitim  ve  staj  dönemi konuları  düzenlenmiş  olup,  anılan  Genel  Yönetmeliğin  18'inci maddesinde, temel  eğitimle  ilgili programların  ve  sınav  sorularının  hazırlanması  amacıyla  mülga  Devlet  Personel  Başkanlığının başkanlığında  Temel  Eğitim  Kurulunun oluşturulacağı  hükmü  yer  almaktadır.  Aday  memurların eğitiminde esas alınmak üzere, söz konusu Kurul tarafından eğitim programı hazırlanmış ve temel eğitim konuları ilköğretim,  lise  ve  yükseköğretim  grupları  için  ayrı  ayrı  ve  asgari  süreleri  ile  birlikte düzenlenmiş ve bütün kurumlara bildirilmiştir.

Bahsedilen  Yönetmeliğin  10'uncu  maddesi  ise,  "Sınavlar;  test,  uzun  cevaplı  veya  uygulamalı şekilde  yapılır.  Bunlardan  biri  veya  birkaçı  da  uygulanabilir.  a.  Sınavlarda köşesi  kapalı  kağıt kullanılması zorunludur. b. Sınavlar, duyurulan yer, gün ve saatte başlar. c. Sınav soruları, salon başkanı tarafından  yoklama  yapılıp  sınava  katılmayanların tutanakla  tespit  edilmesinden  ve  sınav  kurallarının açıklanmasından sonra dağıtılır. d. Sınav sonunda başlayışını, akışını ve bitimini, kullanılan kağıtların ve sınava giren adayların sayısını ve her adayın kullandığı kağıt adedini gösteren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanaklar  salon  başkanı  ve  en  az  iki  gözetmen  tarafından  imzalanır.  e.  Eğitim  dönemlerinin süreleri dikkate alınarak kurum veya kuruluşlarca temel, hazırlayıcı eğitim ve staj süreleri içinde de ara sınavlar yapılabilir."  hükmünü,  12'nci  maddesinde  ise;  "a. Temel  ve Hazırlayıcı  Eğitim;  Bu  eğitimlerde  sınav kağıtları eğitim ve sınav yürütme komisyonları tarafından değerlendirilir. Değerlendirme 100 tam puan üzerinden  yapılır.  60  ve  daha yukarı  puan  alanlar  başarılı  sayılır. Staja  katılanlar  staj  değerlendirme belgesi  ile  değerlendirilirler.  Kurum  ve  kuruluşlar  bu  dönemdeki  aday  memurlarının  yazılı  veya

uygulamalı sınava tabi tutarakta değerlendirebilirler, bu takdirde değerlendirme bu maddenin (a) fıkrası esaslarına göre yapılır…" hükmünü amirdir.

Söz  konusu  Yönetmeliğin  "Memuriyete  alınmama"  başlıklı  25'inci  maddesinde  ise;  "Temel Eğitim  hazırlayıcı  eğitim  ve  staj  devrelerinin  her  birinde  başarısız  olan  ve  bu sebeple  görevlerine  son verilen  aday memurlar  üç  yıl  süreyle  Devlet memurluğuna  alınmazlar.  Sağlık  sebebiyle  kurumları ile ilişikleri  kesilenler  için  bu  şart  aranmaz.  Üç yıllık  sürenin  tespitinde  Başbakanlık  Devlet  Personel Dairesinde  tutulan  kayıtlar  esas  alınır."  hükmü,  15'inci  maddesinin  birinci  fıkrasında  ise;  "Sağlık sebepleri  dışında  sınavlara  katılmayanlar  başarısız  sayılır.  Sağlık  sebebiyle  sınava  katılmayanların sınavları adaylık süresi içinde uygun bir zamanda yapılır." hükmü bulunmaktadır.

Bununla  birlikte,  14.06.1973  tarihli  ve  1739  sayılı  "Milli  Eğitim  Temel  Kanunu"nun  43'üncü maddesinde; "Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel  bir  ihtisas  mesleğidir.  Öğretmenler  bu  görevlerini  Türk  Milli  Eğitiminin  amaçlarına  ve  temel ilkelerine  uygun  olarak  ifa  etmekle  yükümlüdürler…Aday  öğretmenliğe  atanabilmek  için;  14/7/1965 tarihli  ve  657  sayılı  Devlet  Memurları  Kanununun  48  inci  maddesinde  sayılan  şartlara  ek  olarak, yönetmelikle  belirlenen  yükseköğretim  kurumlarından  mezun  olma  ve  Bakanlıkça  ve/veya  Ölçme, Seçme  ve  Yerleştirme  Merkezi  tarafından  yapılacak  sınavlarda  başarılı olma  şartları  aranır.  Aday

öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak  kaydıyla,  yapılacak  yazılı  veya  yazılı  ve  sözlü  sınava  girmeye  hak  kazanırlar.  Uygulanacak olan  sözlü  sınavda aday  öğretmenler; a) Bir  konuyu  kavrayıp  özetleme, ifade  kabiliyeti  ve muhakeme gücü, b) İletişim becerileri, öz güveni ve ikna kabiliyeti, c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, d) Topluluk  önünde  temsil  yeteneği  ve  eğitimcilik  nitelikleri,  yönlerinden  Bakanlıkça  oluşturulacak komisyon  tarafından  değerlendirilir.  Sınavda  başarılı  olanlar  öğretmen  olarak  atanır.  Sınavda  başarılı olamayan aday öğretmenler il içinde veya dışında başka bir okulda görevlendirilerek bir yılın sonunda altıncı fıkrada belirtilen değerlendirmeye tekrar tabi tutulurlar. Aday öğretmenlik süresi sonunda sınava girmeye hak kazanamayanlar ile üst üste iki defa sınavda başarılı olamayanlar aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişiği kesilir. Ancak aday öğretmenliğe başlamadan önce 14/7/1965 tarihli ve 657  sayılı  Devlet  Memurları  Kanununa  göre  aday  memurluğu  kaldırılarak  asli  memurluğa  atanmış olanlar  hakkında  sekizinci  fıkra  hükümleri  uygulanmaz.  Bu  kişiler  Bakanlıkta  kazanılmış  hak  aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar… Bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aday memurluk ile ilgili hükümleri aday öğretmenler hakkında uygulanmaz…" hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca,  17.04.2015  tarihli  ve  29329  sayılı  "Millî  Eğitim  Bakanlığı  Öğretmen  Atama  ve  Yer Değiştirme Yönetmeliği"nin "Adaylık işlemleri" başlıklı üçüncü fıkrasında; "Aday öğretmenlerin; atama ve  intibak  işlemleri  İnsan  Kaynakları  Genel  Müdürlüğü,  performans  değerlendirmeleri,  adaylık dönemindeki  eğitimleri  ile  yazılı  ve  sözlü  sınavlarına  ilişkin  iş  ve  işlemler  Öğretmen  Yetiştirme  ve Geliştirme Genel Müdürlüğü koordinesinde yürütülür." hükmü, 16'ncı maddesinin dördüncü fıkrasında, "Aday  Öğretmenlerin  Yetiştirme  Programı  kapsamındaki  faaliyetlerin  tümüne  aday  öğretmenlerin katılımı zorunludur. Bu  faaliyetlerin  bir  kısmına  veya tamamına  yasal mazereti  nedeniyle  katılamayan aday  öğretmenler,  Bakanlıkça  belirlenecek  tarihte  ve  yerde  yapılacak  telafi  programına  katılmak zorundadırlar. Yetiştirme sürecinde bir dönemde en az altmış iş günü fiilen öğretmenlik görevini yerine getirmelerine  rağmen  Aday  Öğretmenlerin  Yetiştirme  Programını  tamamlayamamış  olan  aday öğretmenlerin birinci performans değerlendirmesi telafi eğitiminin sonunda yapılır.'' hükmü mevcuttur.

Yukarıdaki  hükümler  çerçevesinde,  aday  memurların  mevzuatla  belirlenmiş  bulunan  bazı istisnalar  hariç  olmak  üzere  adaylık  eğitimlerinin  tamamına  katılmalarının  zorunlu olduğu;  bundan dolayı, uygulanan eğitim yöntemi/tekniği ne olursa olsun, söz konusu personelin eğitimlere bizzat tabi tutuldukları  hususunun  resmi  olarak  tespitinin  sağlanması gerektiği;  ayrıca,  eğitimlerin  güvenli  ve sorunsuz  bir  şekilde  eğitilenlere  ulaştırılması için ihtiyaç  duyulan teknolojik  alt  yapının  oluşturulması hususuna  özen  gösterilmesi gerektiği,  tüm  bu  koşulların  sağlanması  durumunda  temel  eğitim  ve hazırlayıcı  eğitim  programlarının  çevrimiçi  uzaktan  eğitim  yöntemiyle  gerçekleştirilebileceği,  anılan programlar  sonunda  yapılacak  olan  sınavların  ise  çevrimiçi  uzaktan  sınav  yöntemiyle gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.'' denilmiştir.