2017-2019 Yılları Merkezi Yönetim Bütçeleri Ve Kamu Maliyesine Genel Bakış

2017-2019 Yılları Merkezi Yönetim Bütçeleri Ve Kamu Maliyesine Genel Bakış

Kamuajans.com – “2017-2019 Yılları Merkezi Yönetim Bütçeleri ve Kamu Maliyesine Genel Bakış” başlıklı; 2017-2019 yılları merkezi yönetim bütçelerinin gelir, gider ve denkleştirme durumlarının ele alındığı, bütçe rakamlarının değerlendirilmesinin yapıldığı; kamu maliyesini ilgilendiren konularda fikir açıklamasında bulunulmadan önce yurttaşlık bilgileri bağlamında bilinmesi ve el altında tutulması gereken köklü/somut bilgi notları içerdiği, daha ayrıntılı araştırma için temel kaynakların gösterildiği düşünü

    “Sayamadığınız, ölçemediğiniz hesaplayamadığınız olayları tanıyamazsınız.”    Galileo Galile

 

I-GİRİŞ

1-Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanmış ve Cumhurbaşkanınca onaylanmış olan Orta Vadeli Program (OVP)  ve Orta Vadeli Mali Planlarda (OVMP)  belirlenmiş politika, hedef/ önceliklere göre ve özel mevzuatına göre hazırlanmakta olan bütçe kanunu teklifleri; TBMM yapılan görüşmeler sonucunda da kayda değer bir değişikliğe uğramadan aynen kabul edilmektedir.

Ülke ve ulus sorunların tespiti ve alınması gereken önlemler açısından; kamunun gelirlerinin toplanması, giderlerin gerçekleştirilmesi, açıkların finansmanı, kamunun varlık ve borçları ile diğer yükümlülüklerinin yönetimini kapsayan kamu maliyesinin durumunun iyi bilinmesi ve gelişmelerin yakından izlenmesi özel bir önem taşımaktadır.

Bu bağlamda merkezi yönetim bütçesi kanunları, tasarı/gerekçeleri ve ekleriyle birlikte güncel nitelikli, önemli bilgileri içermektedir.

Bu yüzden yazımızda 2017-2019 yılları merkezi yönetim bütçelerinin gelir, gider ve denkleştirme durumları ele alınmakta, bütçe rakamlarının değerlendirilmesi yapılmakta;  kamu maliyesini ilgilendiren konularda fikir açıklamasında bulunulmadan önce bilinmesi ve el altında tutulması gerektiği düşünülen, önemli/ somut bilgi notlarına dikkat edilmesi amaçlanmaktadır.

 

II- TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER  (HEDEFLER)

2-Orta Vadeli Programlarla (OVP)  ve Orta Vadeli Mali Planlara belirlenmiş olan ve merkezi yönetim bütçe gelir/gider tekliflerinin hazırlanmasında dikkate alınan 2017- 2020 yıllarını kapsayan güncel makroekonomik göstergeler ( gerçekleşme/ gerçekleşme tahminleri ve program hedeflerine göre )  Tablo:1’de gösterilmiştir.

                                                 Tablo:1 2017- 2020 Yıllarına Ait Temel Ekonomik Göstergeler

2017

 

2018

 

2019 (Ger.Tah.)

2020 (Program)

GYİH ( Milyar TL)

3.107  

3.724

4.269

4.872

Kişi Başına Gelir (GSYH, ABD Doları)

10.602

9.693

9.063

9.738

GSYH Büyümesi (%)

  7,4

2,8

0,5

5

İşsizlik Oranı (%)

10,9

11

12,9

11,8

İTHALAT (CİF)  (Milyar ABD Doları)

233,8

231,2

207,8

231,5

İHRACAT  (FOB) (Milyar ABD Doları )

157

176,9

181,4

190

DIŞ TİCARET DENGESİ  (Milyar ABD Doları)

-76,8

-54,3

-26,4

-41,5

CARİ DENGE ( Milyar ABD Doları)

-47,4

-27

1

-9,6

DEFLATÖR (%)(GSYH’da Sabit Fiyatlarla Artış Oranı)

  10,8

16,4

14,1

8,7

TÜFE (Yıl Sonu  %)

11,9

20,3

12

8,5

                     Kaynak: Orta Vadeli Programlar (2018-2020)  ( 2019-2021)

                                         Orta Vadeli Mali Planlar

Tablo incelemesinden de anlaşılacağı üzere,  2017 yılında 10.602 ABD Doları olarak gerçekleşmiş olan kişi başına düşen gelir;  2018 yılında 9.693 ABD Doları seviyesine gerilemiştir. 2019 ve 2020 yıllarında dahi 2017 yılı gelir seviyesinin yakalanamayacağı tahmin/kabul edilmektedir.

2017 yılındaki %10,9 olan işsizlik oranının yıllar itibarıyla azalmayacağı aksine artacağı görülmektedir.

2017 yılında 233,8 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş ithalat rakamları daha sonraki yıllarda düşmektedir.

                2017 yılında 157 milyar ABD Doları, 2018 yılında 176,9 milyar ABD Doları olan ihracatın göreceli olarak artmaya devam edeceği, 2019 yılında 181,4 milyar ABD Dolarına ulaşacağı tahmin edilmektedir.

   2018 yılında 54,3 milyar ABD Doları açık veren dış ticaret dengesinin, 2019 yılında 26,4 ve 2020 yılında ise 41,5 milyar ABD Doları açık vereceği öngörülmüştür.

   2018 yılında 27 milyar ABD Doları açık veren cari dengenin 2019 yılında düzeleceği, 2020 yılında ise 9,6 milyar ABD Doları açık vereceği tahmin/kabul edilmiştir. Bu bağlamda cari açığın milli gelire oranında da düşme olacaktır.

2018 yılındaki % 76,5 olan ihracat/ithalat (karşılama) oranı, ihracatta artış ve ithalattaki düşme nedeniyle önümüzdeki yıllarda daha da artacaktır.

2017 yılında % 11,9 ve 2018 yılında % 20,3 olarak gerçekleşen TÜFE’nin 2019 yılında %12 olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiği, 2020 yılında ise % 8,5 seviyesine düşeceği programlanmıştır.

III- 2017-2019 YILLARI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇELERİ

A-Bütçe Giderleri

a)-Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Giderler

3-2017-2018 yıllarına ait merkezi yönetim bütçelerindeki giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya göre tahmin/gerçekleşme durumları; 2019 yılı giderlerindeki tahminleri ve tahminler ile 2019/2018 gider gerçekleşme değişim oranlarına Tablo 2’de yer verilmiştir.

                    Tablo:2 Ekonomik Sınıflandırmaya Göre 2017- 2019 Yılları M.Y. Bütçelerinin Giderleri   (Milyar TL)                                                                                          

      Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Giderler   

2017 YILI BÜTÇESİ

2018 YILI BÜTÇESİ

2019 YILI BÜTÇESİ

Tahmin

Gerçekleşme

Gerç.Or . (%)

Tahmin

Gerçekleşme

Ger. Or.

(%)

Tahmin

2019/

2018

1-Faiz Hariç Giderler

587,6

621

105,6

691

756,5

109,5

843,6

110,2

Personel

162,6

162,1

99,7

183,1

200

109,7

247,3

123,6

SGK Devlet Primleri

27,1

27,2

0,3

30,8

34,4

111,6

43,3

125,8

Mal ve Hizmet Alımları

52,1

63,5

122

66

71,7

108,6

67,5

94,1

Cari Transferler (Sağlık, emeklilik ve sosyal yardımlar, mahalli idare payları, tarımsal destekler vb.)

249,7

271

108,5

299,4

323

107,9

391,3

121,1

Sermaye  (Yatırım) Giderleri 

66,2

70,5

106,5

68,8

88

127,9

54,4

61,8

Sermaye Transferler (Mahalli idareler v.b. kuruluşlara yapılan)

10,5

12,9

123

15,3

16,7

109,3

10

60

Borç verme

12,9

13,3

103

20,2

21,6

107,1

21,7

100,4

Yedek Ödenekler

6,4

0

0

7,3

0

0

7,8

-

2- Faiz Giderleri

57,5

56,7

98,6

71,7

74

103,2

117,3

158,5

GİDER BÜTÇESİ TOPLAMI

645,1

677,7

105

762,7

830,4

108,9

960,9

115,7

     Not: 1-Küsuratlar yuvarlatılmıştır.

               Kaynak: 2018 Yılı MYBK Tasarısı/ Gerekçesi; Muhasebat Gn. Md. MYB İstatistikleri.

Merkezi yönetim bütçesi giderleri 2017 yılında 32,6 milyar TL (%5) artışla 677,7 milyar TL olarak; 2018 yılı bütçesi ise 67 milyar TL ( %8,9 ) artışla 830,4 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılı bütçe giderleri de 2018 yılı gerçekleşmelerine göre 130,5 milyar TL artışla ( % 15,7) 960,9 milyar TL olarak tahmin edilmiştir.

2019 yılı merkezi yönetim bütçesinde önceki yıllarda da olduğu en büyük payı cari transfer giderleri oluşturmaktadır. Cari transfer giderlerini personel giderleri izlemektedir. Gider büyüklükleri sıralamasında üçüncü sırayı 117,3 milyar TL ile ( gider bütçesi toplamının % 12,2’ sini oluşturan )  faiz giderleri almıştır.  Bütçe tahminlerinde önceki yıl gerçekleşme rakamlarına göre sermaye giderleri ile mal ve hizmet alım giderlerine ilişkin düşüşler dikkat çekmektedir.

Cari Transferler

4-Bütçe giderleri arasında en büyük payı oluşturduğu için cari transfer giderlerine ilişkin bütçe tahmin ve gerçekleşmeleri özel bir önem arz etmektedir.

2017 ve 2018 yılı bütçelerinde cari transfer giderleri tahminlerinin  % 8 – 8,5 oranında artışla gerçekleştiği, bütçe giderlerinin gerçekleşme oranlarını da etkileyecek boyutta hata yapıldığı görülmektedir.

2019 yılına ait cari transfer giderleri 391,3 milyar TL olarak öngörülmüştür.  Bu rakam bütçe giderlerinin % 40,7 sine karşılık gelmektedir.

Bilindiği üzere transfer ödemeleri,  sermaye birikimi hedeflemeyen ve cari nitelikli mal ve hizmet alımını finanse etmek amacıyla yapılan karşılıksız ödemeleri kapsamaktadır.

Nitelikleri ve bütçedeki payının büyüklüğü nedeniyle kamu maliyesi hakkında daha somut bilgiler elde edilebilmesi için cari transfer giderlerinin ayrıca incelenmesinde yarar bulunmaktadır.

Bu bağlamda özlü bir inceleme, sağlıklı bilgi edinilmesi için 2016-2018 yıllarında cari transfer harcamalarındaki gerçekleşmelere aşağıda Tablo 3’de yer verilmiştir.

        Tablo: 3 2016-2018 Yılları Merkezi Yönetim Bütçelerindeki Cari Transfer Harcamaları Kümülatif Gerçekleşmeleri  ( Milyar TL)

 

05-CARİ TRANSFERLER

YILLAR

S. No          

2016

2017

2018

224,8

271

   323

1

Görev Zararları

46,8

63,9

HABERE YORUM KAT
UYARI:

Yorum yazarak topluluk şartlarımızı kabul etmiş bulunuyor ve tüm sorumluluğu üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan kamuajans.com İnternet Sitesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.