Yüzyılın En Uzun Tutulması

Tam tutulmadan önce ve sonra 1 saat 6 dakikalık birer parçalı tutulma olacak. Bu durumda toplam tutulma süresi, yani Ay’ın Dünya’nın gölgesine girdiği ilk andan çıktığı ana kadar olan süre 3 saat 55 dakika olacak. Türkiye saati ile tutulmanın evreleri şöyle:

Parçalı tutulma başlangıcı : 21:24

Tam tutulma başlangıcı : 22:30

Tutulma ortası : 23:21

Tam tutulma bitişi : 00:13

Parçalı tutulma bitişi : 01:19 

Mars Ay’dan daha parlak görünecek

Zaman zaman bu tarz yanlış haberlerle karşılaşırız; “Mars Ay kadar parlak görünecek!” ya da “Mars Ay’dan daha büyük görünecek!” gibi.  Bu tarz haberlere itibar etmeyiniz. Mars hiçbir zaman Ay kadar büyük görünemez. Üstelik bu haberler neden Mars üzerinden çıkar onu da anlamış değilim, halbuki Venüs Mars’tan daha parlaktır. Neden Venüs değil de Mars, Ay kadar büyük görülsün isterler bilmiyorum.

Ama bu kez bir istisna var, 27 Temmuz 2018 gecesi Mars, Ay kadar büyük görünmese de, Ay’dan daha parlak görünecek. Neden mi? Ay tutuluyor da ondan. Ay Dünya’nın gölgesine giriyor, yani parlaklığı azalıyor. Bu nedenle o gece tam tutulma esnasında 1 saat 43 dakika boyunca Ay’ın hemen altında bulunan kızıl mı kızıl gezegen Mars’ı, uydumuzdan daha parlak görebileceğiz. Üstelik kızıl olan sadece Mars değil, Ay da tutulmalara has o kırmızımsı rengine bürünecek.

Mars bugünlerde halihazırda çok parlak, öyle ki Jüpiter’den bile daha parlak. Bunun nedeni Mars’ın tam da tutulma gecesi karşı konuma gelmesi. Karşı konum, gökbiliminde bir gezegenin Güneş ve Dünya’nın oluşturduğu doğrultuya gelmesine denir. Bu, o gezegenin Dünya’ya en yakın konumuna gelmesi ve aynı zamanda Dünya’ya bakan yüzünün aydınlık olması demektir.

Ay kızıl görünecek

Ay’ın kızıl renkte görülmesi tutulmalara has bir özellik. Bunu şöyle açıklayabiliriz: Normalde Ay, Güneş’ten gelen ışığı yansıtır ve biz Ay’ı beyaz görürüz. Ancak tutulma esnasında Ay, Dünya’nın gölgesinde olduğu için, Güneş’ten doğrudan ışık alamaz. Güneş ışığı Dünya’nın atmosferinde kırılır, gökkuşağındaki renklerin kırmızı ucuna yakın olan renkler uzaya saçılır, mavi ucuna yakın renkler ise dünyaya gelir. Hatta biz bu yüzden gökyüzünü mavi görürüz. Tutulma sırasında Dünya’nın atmosferinden saçılan kırmızı tonlarındaki ışık Ay’a ulaşır ve yansır. Bu sebeple tutulmalarda Ay kızılımsı görünür.

earthsky.org, timeanddate.com