Mali Hizmetler Uzman Yardımcılığı Dil Şartı

Bilindiği üzere, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 60 ıııcı maddesinin beşinci ve altıncı fıkrasında; " İdarelerin mali hizmetler birimlerinde mali hizmetler uzman yardımcısı ve mali hizmetler uzmanı çalıştırılabilir. Malî hizmetler uzman yardımcısı kadrolarına veya pozisyonlarına atanabilmek için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan genel çanlara ilave olarak:

a) En az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden veya bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki öğretim kurulularından mezun olmak,

b) Yapılacak öze! yarışma sınavında başarılı olmak,

c) Sınavın yapıldığı yılın başı itibarıyla 30 yaşını doldurmamış olmak,

şartları aranır.

Özel yarışma sınavı. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine yaptırılacak yazılı sınav ve Hazine ve Maliye Bakanlığınca yapılacak sözlü sınavdan oluşur. Özel yarışma sınavında başarılı olanlar, ÖSYM tarafından başarı sırası ve yaptıkları tercihler dikkate alınarak belirlenir ve bunlar idarelerde mali hizmetler uzman yardımcısı kadro veya pozisyonlarına atanırlar. Bu kadro veya pozisyonlara atananlar en az üç yıl çalışmak ve başarılı olmak şartıyla, açılacak yeterlik sınavına girme hakkım kazanırlar. Hazine ve Maliye Bakanlığınca yapılacak yeterlik sınavında başarılı olanlar malî hizmetler uzmanı kadro veya pozisyonlarına atanırlar. Mali hizmetler uzman yardımcılığı döneminde veya yeterlik sınavında başarılı olamayanlar, istihdam şekline göre bulundukları kamu idarelerinde durumlarına uygun kadro veya pozisyonlara atanırlar. Özel yarışma sınavına katılacak adayların belirlenmesi, sınavların yapılması, atama ve yerleştirilmeleri, yetiştirilmeleri, yeterlik sınavları ile çalışma usûl ve esasları Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Mali hizmetler uzmanı kadrolarına atandıktan sonra en az iiç yıl süreyle atandıkları idarelerde söz konusu kadrolarda 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre görev yapanlar, kendilerinin isteği ve idarelerinin muvafakati ile başka bir kamu idaresinin aynı unvanlı kadrolarına atanabilirler." hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa eklenen ek 41 inci maddenin birinci fıkrasında: " Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmalarına ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde öngörülmesi kaydıyla kurumun görev alanına giren konularda çalıştırılmak üzere merkez teşkilatlarında. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığında. Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarının merkez karargâhlarında uzman ve uzman yardımcısı istihdam edilebilir. " hükmüne, beşinci fıkrasında "... Yeterlik sınavında başarılı olanların uzman kadrolarına atanabilmeleri. Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından asgari (C). Dışişleri Uzmanlığı için asgari (B) düzeyinde veya dil yeterliği bakımından bunlara denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeye yeterlik sınavından itibaren en geç iki yıl içinde sahip olma şartına bağlıdır.." hükmüne, yedinci fıkrasında " İkinci. üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralarda yer alan hükümler, 36 net maddenin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde belirtilen uzman ve uzman yardımcılarından merkez teşkilatına ait kadrolarda bulunanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı İdari Teşkilatı yasama uzman ve yasama uzman yardımcıları ile 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (II1) sayılı Cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kuramların uzman ve uzman yardımcıları hakkında da uygulanır. " hükmüne yer verilmiştir. 657 sayılı Kanunun 36/A/l 1 maddesinde ise Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı ile Mali Hizmetler Uzmanı unvanları yer almaktadır.

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 06/02/2013 tarih ve 28551 sayılı Resmi Gazctc'dc yayımlanan Malî 1 lizmeller Uzmanlığı Yönetmeliğinin "Dayanak" başlıklı 2 ııci maddesinde; "Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 60 ma maddesi ile 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Ek 41 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır, "hükmü. "Yeterlik sınavı" başlıklı 16 ncı maddesinde, "(l) Tezi kabul edilen uzman yardımcısı, atandığı idarede en az üç yıl fiilen çalışması kaydıyla yeterlik sınavına girmeye hak kazanır. Aylıksız izinler ile toplamda üç ayı aşan hastalık ve refakat izinleri bu süreye dahil edilmez.

(2) Yeterlik sınavı, 8 inci maddeye göre oluşturulacak sınav komisyonu tarafından yazdı usulde yapılır.

(3) Yeterlik sınavının yapılacağı yer ve tarih, sınava girecek uzman yardımcılarına tebliğ edilmek üzere idarelerine iki ay önceden yazılı olarak bildirilir.

(4) Üç yıllık fiili hizmet süresini doldurmamaları nedeniyle yapılacak yeterlik sınavına katılamayan uzman yardımcıları bir sonraki yeterlik sınavına alınırlar." hükmü, "Uzmanlığa atanma" başlıklı 20 ııci maddesinde; "Yeterlik sınavında başarılı olanların Mali Hizmetler Uzmanı kadro/pozisyonlanna atanabilmeleri, uzman yardımcılığı döneminde alınmış olmak kaydıyla, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (KPDS) asgari (C) düzeyinde veya dil yeterliği bakımından buna denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeye sahip olma şartına bağlıdır. " hükmü, "Uzman yardımcısı unvanının sona ermesi" başlıklı 21 nci maddesinde, " (1) Uzman yardımcılarından;

a) Verilen ilave süre içinde tezlerini sunmayan veya ikinci defa hazırladıkları tezleri de kabul edilmeyenler,

b) İkinci yeterlik sınavında da haşarı gösteremeyen veya ikinci sınav hakkını kullanmayanlar,

c) Yeterlik sınavı udun itibaren en geç iki yıl içinde yabancı di! yeterliği şartını yerine

getirmeyenler,

idarelerinde durumlarına uygun memur unvanlı kadrolara veya pozisyonlara atanırlar." hükmü yer almakladır.

Yabancı Dil Bilgisi Seviye Belirleme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin "Yürürlükten kaldırılan yönetmelikler" başlıklı 15 inci maddesinde. "23/6/2007 tarihli ve 26561 sayılı Resmî Gazele'de yayımlanan Kamu Personelinin Yabancı Dil Bilgisi Seviyesinin Tespitine Dair Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır." hükmü ile KPDS Yönetmeliğinin yürürlükten kaldırıldığı. "Atıllar" başlıklı 14 üncü maddesinde. "İlgili mevzuatta Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavına yapılan atıflar Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavına yapılmış sayılır." hükmü ile de KPDS’ ye yapılan atıfların YDS' ye yapılmış sayılacağı belirtilmiştir.

Malî Hizmetler Uzmanlığı Yönetmeliğinin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasında aylıksız izinler ile toplamda üç ayı aşan hastalık ve refakat izinlerinin 3 yıllık uzman yardımcılığı süresinin hesabına dahil edilmeyeceği belirtildiği halde, aynı Yönetmeliğin "Uzman yardımcısı unvanının sonaennesi" başlıklı 21 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan " Yeterlik sınavından itibaren en geç iki yıl içinde yabancı dil yeterliği şartını yerine getirmeyenler." hükmünde geçen "iki yıl" ibaresinin hesabına dahil edilecek ve edilmeyecek sürelere ilişkin herhangi bir hükme mezkur Yönetmelikle yer verilmemiştir. Dolayısıyla, hastalık ve refakat izni ile aylıksız izin sürelerinin bu 2 yıllık sürenin hesabına dahil edilip edilmeyeceğine ilişkin değerlendirme yapılırken bu izin türlerinin hangi sebeplerle memura tanındığı, bu sebeplerin dil şanı açısından zorlayıcı neden olarak kabul edilip al ilmeyeceği, aylıksız izinli olan memurun statüsü ile bağı ve bu süre içinde hak ve yükümlülüklerinin devam edip etmediği gibi hususların açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.

Bu bağlamda savunulabilecek bir görüş, uzman yardımcısının yeterlik sınavından sonra uzmanlığa atanabilmek için aranılan yabancı dil yeterliğini sağlayabilmesi için tanınan 2 yıllık sürenin mutlak bir süre olduğu ve bunun yabancı dil yeterliğini temin edebilmek için tanınan bir telafi süresi olduğu şeklindedir.

Diğer taraftan, ilgi yazıda bahsi geçen hastalık ve ıefakat izni süreleri ile aylıksız izin sürelerinin, bahse konu 2 yıllık süreden istisna tutulup tutulmayacağı hususunda farklı değerlendirmelerde de bulunulabilir.

Bilindiği üzere, Devlet memurları kanser, verem, akıl hastalığı gibi uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalanması halinde toplam 36 aya kadar, diğer hastalık hallerinde ise toplam 24 aya kadar hastalık izni kullanabilmekle; eş, çocuk, anne, baba ve kardeşin hayati tehlikesi bulunan hastalığa yakalanması halinde ise bu kişilere refakat eden memura aynı kişinin aynı hastalığı veya vakası sebebiyle toplam 6 aya kadar refakat izni verilebilmekledir. Ayrıca, memurun doğum, evlat edinme, refakat, askerlik, eşin yurt içi ve yurt dışı görevi gibi çeşitli sebeplerle aylıksız izin kullanabilme hakkı da bulunmaktadır.

Devlet memurunun kanser gibi uzun sureli tedavi gerektiren hastalığa veya diğer hastalıklara yakalanarak tedavi görmesi veya yakınlarının hayati tehlikesi bulunan hastalığa yakalanması halinde ortaya çıkan ve refakati gerektiren sağlık sebepleri memurun iradesi dışında oluşan zorlayıcı sebeplerdir. Bu sebeplere binaen memurun görevinden uzak kalma zaıureti hasıl olmakta, bu durumda memur hastalık ve refakat izni kullanmak zorunda kalabilmektedir. Hastalık izninin amacı memurun iyileşmesi için hastalığının tedavi edilmesi olup, refakat izninin amacı ise hayati önemi haiz hastalığa yakalanan yakınlarının hastalığının tedavisi sırasında memurun onlara refakat etmesi, yakutlarına gerek fiziksel ve biyolojik gerekse psikolojik olarak destek olmasıdır. Bu hususlar göz önüne alındığında kullanılan hastalık ve refakat izni süresinde memurdan Mali Hizmetler Uzmanlığına atanmak için aranan yabancı dil yeterliği şanını yerine getirmek için çaba harcamasının beklenemeyeceği, sağlık sebeplerinin buna müsaade etmeyeceği de ileri sürülebilir.

Öle yandan, memurun çeşitli sebeplerle aylıksız izin kullanması durumunda memuriyeti sona ermemekle birlikte, ilgilinin aylık almadığı, kıdeminin ilerlemediği, aylıksız izin suresinin 657 sayılı Kanunda gecen bir çok sürenin hesabında dikkate alınmadığı göz önüne alındığında; aylıksız izin süresince memuriyete ilişkin bazı hak ve yükümlülüklerin askıda olduğu ifade edilebilir. Örneğin, 657 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinde aday memurluğun 1 yıldan az 2 yıldan fazla olamayacağı ifade edilmiş olup, aday memurun kullandığı aylıksız izin süreleri adaylık süresinin hesabında dikkate alınmamakta, yukarıda zikredilen Yönetmelik hükmünde olduğu gibi aylıksız izinde geçen süreler uzman yardımcılarının yardımcılık döneminden de sayılmamaktadır.

Ayrıca, bahsi geçen personelin vatani görevini yapmak amacıyla askere gitmesi ve bu amaca matuf olarak aylıksız izin kullanması halinde bu görevini yaparken yabancı dil yeterliği şanını yerine getirmek için yeterli çabayı gösteremeyeceği, yabancı dil sınavına dahi giremeyebileccği, dolayısıyla aynı durumda bulunan ancak görevde olan Mali Hizmetler Uzman Yardımcısına göre dezavantajlı olacağı da ileri sürülebilir. Bu sava dayanılarak; askerlik sebebiyle kullanılan aylıksız izin süresinin, bahsi geçen 2 yıllık sürenin hesabına dahil edilmesi halinde görevde bulunan Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı ile askerlik sebebiyle aylıksız izin kullanan Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı arasında eşitliğin sağlanamayacağı da söylenebilir. Aynı durum kamu hizmetinden ilişik kesilmesini gerektiren diğer aylıksız izin türlerini kullanan uzman yardımcısı için de ileri sürülebilir.

Bu değerlendirmelere dayanılarak, yeterlik sınavı öncesi geçirilmesi gereken 3 yıllık sürenin hesabında aylıksız izin ve üç ayı aşan hastalık ve refakat izni süresinin değerlendirilmeyeceğine ilişkin mezkur Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin birinci fıkrası hükmünün, yabancı dil yeterliğini teinin edebilmek için öngörülen 2 yıllık sürenin hesabının yapılmasında da emsal hüküm olarak dikkate alınabileceği savunulabilir.

Yukarıdaki hüküm, değerlendirme ve açıklamalar çerçevesinde; anılan Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasında öngörülen hükmün kıyasen uygulanarak kamu hizmetinden ilişik kesilmesi suretiyle kullanılan aylıksız izin sürelerinin ve ilgili mevzuatı uyarınca uygulanabilecek kontrol mekanizmaları çerçevesinde gerçekliği ile usule ve fenne uygun olup olmadığının kanıtlanması mümkün bulunan ve toplamda üç ayı aşan hastalık ve refakat izni süresinin yabancı dil yeterliğini temin edebilmek için öngörülen 2 yıllık sürenin hesabına dahil edilmemesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.