SGK’dan yapılan açıklamaya göre EYT’nin maliyeti ve prim detayları ortaya çıktı

Uzun yıllar boyunca pirim ödeyen fakat yaşı emekli olmaya yetmeyen milyonlarca çalışan, EYT düzenlemesi ile emeklilik hakkı kazandı. Sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 sonrası olanlar ise kapsam dışı bırakıldı.

Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesinin hayata geçmesiyle, yaklaşık 1,9 milyon kişi Mart sonrası emeklilik başvurusu yaptı. Bu durumun sosyal güvenlik kurumlarına maliyeti ise SGK tarafından açıklandı. SGK’nın resmi açıklamasına göre, EYT düzenlemesiyle yaklaşık 10 milyar TL prim artışı bekleniyor.

Prim artışının detayları da açıklandı. Buna göre, EYT düzenlemesinden yararlanan çalışanlar Prime Esas Kazanç üzerinden prim ödeyecek. PEK, sigortalının brüt ücretinin % 32’sine denk gelmektedir. Bu prim miktarı, sigortalının emeklilik yaşını dolduracağı aya kadar ödenecek.

EYT düzenlemesi ve etkisi

SGK’nın 2023 Ocak-Ağustos verilerine göre, EYT düzenlemesinin etkisi ortaya çıkmış durumda. Bu dönemde işçi statüsünde çalışanların ve Bağ-Kur’luların sayısı azalırken, memurların sayısı artmış. Aynı zamanda pasif sigortalıların sayısı, yani emekli maaşı alanların sayısı da artmış.

Aktif/pasif oranına baktığımızda, 2022’nin sonunda 2.01 olan oran, 2023 Ağustos ayında 1.68’e gerilemiş. Yani artık 1.68 çalışan, bir emeklinin maaşını finanse ediyor. Bu oran son 15 yılın en düşük oranı. Aktif çalışanlar içinde çırak, stajyer, kursiyerler dahil edilmediğinde bu oran daha da düşüyor ve 1.50’ye kadar iniyor. Yani sosyal güvenlik sistemi artık 1.50 çalışanın, bir emeklinin maaşını ancak ödeyebiliyor.

EYT sisteminin sosyal güvenlik sistemi üzerindeki önemi

EYT’nin sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkisi bu verilere bakınca açıkça görülüyor. Bu yılın 8 aylık verilerine göre bile bu etki hissediliyor ve sene sonunda durumun daha da kötüleşmesi muhtemel. Önlem alınmadığı takdirde aktif/pasif oranının daha da düşeceği öngörülüyor.

SGK’nın 2023 Ocak-Ağustos dönemi mali rasyolarına bakıldığında ise 8 aylık dönemde prim geliri 893.1 trilyon TL olarak gerçekleşmişken, emekli aylığı olarak ödenen tutar 875.2 trilyon TL olmuş. Aynı dönemde bütçeden SGK’ya 535.4 trilyon TL transfer gerçekleştirilmiş.