Eğitim Trenini Kaçırdık Mı Yine?

Özellikle içinde bulunduğumuz süreç okulların ve eğitim sisteminin yeniden yapıldırılması gerektiği vurgusunu yüzümüze yüzümüze çarpıyor. Hem de şöyle bağıra bağıra:

‘‘Zaman evriliyor, sen hala yerinde sayıyorsun. İleriyi gösteriyorsun. Vizyon çiziyorsun. Yalnız, misyonun eğreti... Vizyon pratiğin ise engelli... Yani engellerle dolu... İleri, diyorsun. Ama sen hala yerinde sayıyorsun. Çünkü sistemin açık, anlaşılır, sade değil. Hiçbir şey yerli yerinde değil. Dağınıklık ve keşmekeş var. Çok şey yapmaktan ziyade çok insana dokunup onlara anlamlı kılınacakları yollar açmak asıl meselen. Fakat bunu idrak etmen epey zaman alıyor. İleri, diyorsun hala. Vizyon çiziyorsun. Ama yerinde say babam say. Farkında mısınız zaman geçiyor? Bir de bakmışsın yıl olmuş 2050. Sen, daha yeni yeni 2020 kafasına-zihniyetine ve pratiğine gelmişsin. Bir şey yapmalı derken hakiki misin? Yoksa -mış gibi mi?’’

Ne yapıp edip perspektifimizi, zihin dünyamızı, pratiklerimizi evirip çevireceğiz. Evirip çevirirken yolumuzu bulacağız. Çocuklarımızın ilgi, yeteneklerine hitap eden, onların anlam ve değer kazanacakları platformları hayata geçirmeliyiz. Eğitim sistemi çok alternatifli bir yapıya kavuşmalıdır. Çocukların, ilgi-yetenek-zihin-kültür-sanat-sportif dünyalarına sunulmalıdır. Onların bu yapı içinde istediklerini tercih hakları olmalıdır. Mekanizma doğal sürecinde akıp gitmelidir. Yapaylıklar, standartlar, prosüdürler değil; doğallık, sadelik ve çeşitlilik mekanizmayı evirip çevirmelidir. Çeşitlilik ile kastım, çocukların ilgi-yetenek-anlam-değer dünyalarına göre bir kuş gibi hafif, rahat ve özgürce konabildikleri dallar bulmalarına fırsatlar ve ortamlar sunulabilmesidir. Bunlar şu an devede kulak... Çocuklar, kendi anlam ve yetenek dünyalarını bu mekanizma içinde mutlaka kendi kendilerine bir yere koyabilmeyi başarabilmeliler. Zorlamayla değil, doğal akışında...

Maddi hazzın yerini manevi hazlar alabilmelidir. Örneğin, çocuğun doktor olmak için sarf ettikleri değil, şiir yazarken hissettikleri... Bir çocuğun doğa hassasiyeti ile giriştiği çabalar ve çalışmalar... Bir başka çocuğun yeteneğini konuşturduğu hayat sahaları ve sanal alemler... Hepsi bu mekanizmada çocuğu, bir kuş gibi uçurabilmeli ve bir dala kondurabilmelidir. Ve o dalın meyvelerinden nasiplendirebilmelidir. Sadece öğrenci değil, öğretmenler de mekanizmanın ilgi-yetenek-gelişim dünyalarına göre kendilerini bir alanda yönlendirici ve hissettirici mahiyette bir rolle ortaya çıkarabilmelidir. Öğretmen de ilgisiyle, yeteneğiyle, bilgeliğiyle görünür olmalıdır. Tekdüzeliğin çıkmazından ve açmazından sıyrılmalıdır. Ufuk kazanmalıdır. Yoksa monotonluğun hapsolmuşluğunda, her işin ağırlığını iliklerine kadar hissedip zorlamayla asla lokomotif olamayacaktır.

Mekanizma, kesinlikle tepeden aşağı olmamalıdır. Her çocuk özelse her kent de özeldir. Her yaşam yeri de özeldir. Özerkliğini ilan eden eğitim yapıları, hazır insan kaynağı ile inanılmaz işler çıkarıp çığır açabilir. Ama zihnen ve kültür olarak bunlara hazır değiliz. Yine treni kaçıracağız. Ne yapalım? Bizim de kaderimiz bu... Yalnız bir ilham kaynağı var tarihte. Ne demişti Gazi Paşa İsmet Paşa’ya:

‘‘ ... milletin makusun talihini de yendiniz...’’

Saygılarımla...

Yusuf Sevingen