<strong>Mevcut Öğretmen İhtiyacı </strong>

<br />

Tablo D.5.5’de MEB tarafından 2016 yılı Şubat ayında sağlanan verilerle, resmi okullar için öğretmen ihtiyacı analizi yapılmıştır. İlgili tabloda her alan için belirlenen norm kadro sayısından mevcut öğretmen sayısı çıkarılarak kurum bazlı ihtiyaç duyulan öğretmen sayısı belirlenmiştir. Sonra her alan için, mevcut norm fazlası öğretmen sayısı kurum bazlı ihtiyaç duyulan öğretmen sayısından çıkarılarak net ihtiyaç duyulan öğretmen sayısı belirlenmiştir. Buna göre, en fazla net öğretmen ihtiyacının olduğu ilk beş alan özel eğitim (16.028), din kültürü ve ahlak bilgisi (15.180), İngilizce (14.128), rehberlik (10.392), ilköğretim matematik (7.513) alanlarıdır. Bu alanları sınıf öğretmenliği (4.551), beden eğitimi (3.724), okulöncesi öğretmenliği (3.652), Türkçe (3.133) ve fen bilimleri (3.087) alanları takip etmektedir. Bazı alanlarda kurum bazlı öğ- retmen ihtiyacı olmasına rağmen, norm fazlası öğretmen sayısı kurum bazlı ihtiyaç sayısından fazla olduğundan net ihtiyaç eksi değerler almaktadır. Örneğin, teknoloji ve tasarım alanında farklı okullarda 1.788 öğretmen ihtiyacı varken, diğer bazı okullarda 2.872 öğretmen norm fazlası (ihtiyaç fazlası) durumda olduğundan net ihtiyaç -1.084 (= 1.788 – 2.872). Yine felsefe, sosyal bilgiler ve tarih alanlarında norm fazlası öğretmen sayısı, okul bazlı ihtiyaçtan fazla olduğundan net ihtiyaç eksi çıkmaktadır. Türkiye genelinde tüm alanlar hesaba katıldığından kurum bazlı 131 bin 369 öğretmen ihtiyacı, 40 bin 943 norm fazlası öğretmen ve 90 bin 426 net öğretmen ihtiyacı bulunmaktadır7 . Norm fazlası öğretmen sayısı burada dikkate değer önemli bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.

<br />

Türkiye genelinde resmi okullarda çalışan öğretmenlerin yaklaşık % 5 ihtiyaç (norm) fazlası pozisyondadırlar. Bu öğretmenlerin bağlı oldukları kurumlarda ihtiyaç fazlası durumda oldukları düşünüldüğünde, bu durum özellikle eğitimde fırsat eşitliği açısından önemli bir sorun teşkil etmektedir. Nitekim bazı okulda öğretmen ihtiyacı varken, diğer bazı okullarda ihtiyaç fazlası öğretmen bulunması fırsat eşitliği bağlamında izahı güç bir tablodur. Öğretmen atama ve yer değiştirmelerinin merkezi olarak yapıldığı merkeziyetçi bir sistemde bu sorunun yaşanması ayrıca dikkate değerdir. Anayasal haklar kapsamında aile bütünlüğü ve sağlık gibi sebeplerle, özür grubuna bağlı yapılan iller arası yer değiştirme atamalarla, norm kadro fazlası oluşması olağan bir durum gibi görüle- 7 2016 Şubat ayı ataması öncesi verilerdir. bilir. Ancak, bazı il/bölgelerde ihtiyaç varken, bazı il/bölgelerde öğretmenlerin atıl bırakılması kabul edilebilir bir durum değildir.

<br />

Anayasal hakları da koruyarak, en azından norm kadro fazlalığı bulunan il/ilçelerde, genel norm kadro esaslarından farklı olarak eğitim bölgesi/eğitim kurumu bazında farklı norm kadro esaslarının belirlenmesi önem arz etmektedir.

<br />

<strong>Türkiye’de Öğretmen Arzı</strong>

<br />

Ülkemizde mevcut öğretmen arzı, eğitim fakülteleri bünyesindeki öğretmenlik programları ve fen-edebiyat fakültelerinden mezun olan öğrencilere yönelik düzenlenen kısa süreli pedagojik formasyon programları aracılığı ile sağlanmaktadır. Birçok geliş- miş ülkede öğretmen arzında yaşanan sorunların aksine, ülkemizde mevcut öğretmen arzı, sayı olarak hem mevcut ihtiyaçlara hem de olağan gelişen öğretmen talebine cevap verebilecek durumdadır. Hatta bunun da ötesinde, Türkiye’de medyaya “atanamayan öğretmen” sorunu olarak yansıyan öğretmen arz fazlalığı bulunmaktadır. Bu başlık altında önce arz fazlası öğretmen sorunu üzerinde durulacak, sonra öğretmen arzının en önemli kaynağı olan eğitim fakültelerindeki öğrenci sayıları üzerinden öğretmen arzının analizi yapılacaktır.

<br />

Arz fazlası öğretmen sorununun boyutunu görmek açısından, KPSS Eğitim Bilimleri Testine giren öğretmen adayı sayısı önemli bir göstergedir. Nitekim bu sınava Bakanlığa bağlı resmi okullarda öğretmen olarak atanmak isteyen öğretmen adayları girmektedir. Söz konusu sınava girenler, Türkiye’deki öğretmen aday havuzu hakkında bilgi sunmaktadır. Şekil D.5.6’da öğretmen atamalarında kullanılan KPSS Eğitim Bilimleri Testine giren öğretmen adayı sayıları verilmiştir. İlgili tabloda görüleceği üzere 2005 yılı ile kıyaslandığında 2015 yılında söz konusu teste giren öğretmen adayı sayısı yaklaşık 2,5 kat artış göstermiştir. Geçtiğimiz yıllarda yapılan atamaların etkisiyle 2010 yılından itibaren söz konusu teste giren aday sayısında biraz azalma olmasına rağmen, muhtemelen büyük ölçüde özel dershanelerin dönüşümü sürecine bağlı olarak, son iki yılda bu sayı ciddi artış göstermiştir. 2015 yılında farklı branşlardan mezun olan yaklaşık 417 bin öğretmen adayı bu teste girmiştir. Mevcut öğretmen ihtiyacının 90 bin civarında olduğu göz önünde bulundurulduğunda, mevcut ihtiyaca göre yaklaşık 4,5 kat daha büyük öğretmen adayı havuzu olduğu görülmektedir.

<br />

<img src="https://www.kamuajans.com/uploads/TA/TABLO.png" width="650" height="629" alt="" /><br />

<br />

Bu tablolar Meb tarafından sağlanan verilerle Eğitim Bir Sen tarafından hazırlanmıştır(Şubat 2016) <br />

<br />

<a href="http://www.ogretmenlerhaber.com/">ogretmenlerhaber.com</a>