EYT sürecinde çözüm bekleyen ancak kapsam dışı kalan milyonlarca staj ve çıraklık mağduru, Meclis'teki bu kritik gelişmeyi yakından takip ediyor. Peki, staj ve çıraklık sigorta başlangıcı sayılacak mı? Mevcut yasalar ne diyor, kanun teklifinde hangi maddeler yer alıyor?
Mevcut Durum: Staj Sigortası Neden Emekliliğe Sayılmıyor?
Mevcut Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yasalarına göre, lise veya yükseköğrenim döneminde yapılan staj ve çıraklık süreleri emeklilik için sigorta başlangıcı olarak kabul edilmiyor.
Staj ve çıraklık döneminde işveren tarafından SGK'ya sadece iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri (kısa vadeli sigorta kolları) ödenmekte. Çalışan sürenin emeklilikte geçerli olması için ödenmesi gereken malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası (uzun vadeli sigorta kolları) primleri bu dönemlerde yatırılmamakta. Bu da yani uzun vadeli sigorta primleri ödenmediği için, staj veya çıraklık başlangıç tarihi, kişinin SGK başlangıç tarihi olarak kabul edilmiyor ve bu süreler emeklilik prim gün sayısına eklenemiyor.
Kritik Gelişme: Kanun Teklifi Meclis'e Sunuldu!
Staj ve çıraklık mağdurlarının yıllardır süren mağduriyetini gidermeye yönelik önemli bir adım atıldı. Geçtiğimiz Mayıs 2025'te Hatay Milletvekili Nermin Yıldırım Kara tarafından bu durumun değiştirilmesi amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) bir Kanun Teklifi sunuldu.
Teklif, staj süresinin emeklilik için belirleyici tarih olması gerektiğini vurguluyor ve milyonlarca kişiye geriye dönük borçlanma hakkı tanımayı amaçlıyor.
Teklif Neleri İçeriyor?
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, şu grupların çıraklık ve staj sürelerinin borçlanma yoluyla SGK kapsamına alınmasını talep ediyor:
Bu kapsamda “Mesleki Eğitim Kanunu'nda belirtilen aday çırak, çıraklar ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, Mesleki ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, Kamu projelerinde görevli bursiyerler ve kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler” yer alıyor.
Borçlanma Hakkı Nasıl Kullanılacak?
Teklifin yasalaşması halinde, en kritik madde borçlanma ile ilgili:
"Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki çıraklık, staj ve eğitim süreleri, 3 ay içinde talepte bulunmaları ve borçların ödenmesi halinde, sigortalının başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür."
Bu düzenleme ile staj ve çıraklık başlangıç tarihi, prim borçlanması yapılarak sigortalılık başlangıcı sayılacak ve emeklilik yaşı bu tarihe göre belirlenebilecek.
Staj Süresi SGK Kapsamına Ne Zaman Alınacak?
Şu an için staj ve çıraklık sürelerinin emekliliğe dahil edilmesi konusunda mevcut bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.
Ancak Meclis'e sunulan kanun teklifinin yeni yasama yılında görüşülerek yasalaşması bekleniyor. Teklifin yasalaşmasıyla birlikte milyonlarca kişinin erken emeklilik yolu açılabilir.
Kısaca şunu diyebiliriz: kanuni bir düzenleme (borçlanma hakkı) yapılmadan staj ve çıraklık süreleri emekliliğe sayılmıyor. Ancak sunulan teklifin yasalaşması durumunda, bu süreler geriye dönük borçlanma yoluyla sigorta başlangıcını öne çekerek emekliliği etkileyebilecek.